Τα πρώτα πεζά

Τά πεζά πού περιλαμβάνονται σ' αυτό τό βιβλίο έχουν γραφτεί στά νιάτα μου, κάπου γύρω στό 1953 ως τό 1959, κι έχουν όλη τήν αφέλεια τών πρωτολείων. Τά πιό πολλά από αυτά υποβλήθηκαν τότε σέ λογοτεχνικούς διαγωνισμούς τού Δήμου Θεσσαλονίκης. Τα πρώτα πού υπέβαλα, δεν πήραν καμιάν απολύτως διάκριση. Αργότερα, όταν τό 1955, βγάλαμε τα "Φοιτητικά Γράμματα", ένα αξιόλογο φοιτητικό περιοδικό τής εποχής, δημοσίευσα τα περισσότερα από τά διηγήματα εκεί, σέ μιά σειρά τευχών. Ενα (Τά Χρυσόψαρα) δημοσιεύτηκε στήν εφημερίδα "Παμφοιτητική", τήν ίδια εποχή, ενώ ένα άλλο (Ο κόκκινος φάκελος) δέν δημοσιεύτηκε πουθενά, γιατί, στο μεταξύ, τό διασκεύασα σέ θεατρικό έργο, πού βραβεύτηκε στόν διαγωνισμό τού Δήμου, μιάν επόμενη χρονιά. Το δράμα εκείνο δέν παρουσιάστηκε ποτέ από σκηνής, μέ αποτέλεσμα νά ... πεισμώσω καί νά μήν καταπιαστώ ξανά μέ τή συγγραφή θεατρικού έργου. Ένα μυθιστόρημά μου (Όλοι οι άνθρωποι τής Γής), πού επίσης κέρδισε έπαινο σέ κείνους τούς διαγωνισμούς, δεν εκδόθηκε κι αυτό ποτέ. Τήν εποχή πού είχαν γραφτεί τά πεζογραφήματα αυτά, σχεδόν πρίν από μισόν αιώνα, τά διαβάσματά μου ήταν κυρίως από τήν ελληνική πεζογραφία, τής γενιάς τού '30 θά έλεγα (Μυριβήλης, Βενέζης, Θεοτοκάς, Κοσμάς Πολίτης, ολίγος Καζαντζάκης, Βουτυράς, Καστανάκης, Τερζάκης, Γιάννης Σφακιανάκης, Γεράσιμος Γρηγόρης καί κάποιοι του ελληνικού σοσιαλιστικού ρεαλισμού) καί ελάχιστα από τήν ξένη, τήν κλασική κυρίως (Ντοστογιέβσκι, Τολστόι, Μπαλζάκ, Χάμσουν). Τήν εποχή εκείνη δέν είχαν αναφανεί ακόμη ο Θεοδωράκης ή ο Χατζηδάκης, στό ελληνικό θέατρο επικρατούσαν έντονα οι κωμωδιογράφοι καί προσπαθούσαν ο Περγιάλης ή ο Πατατζής, στόν κινηματογράφο σνομπάραμε συλλήβδην, αλλά άδικα, τίς αμερικανικές ταινίες, μάς μάγευε ο ιταλικός νεορεαλισμός, οι Γάλλοι Κριστιάν Ζάκ, Κλώντ Ωτάν Λαρά, Ανρί Κλουζό, Ρενουάρ κ.ά. καί κάποιοι Άγγλοι. Ούτε ο Μπέργκμαν είχε φανεί ακόμη ούτε ο Φελλίνι. Καί, φυσικά, ούτε ο Φόκνερ ούτε ο Ντός Πάσος, πολύ λιγότερο Ρόμπ Γκριγιέ ή Ναταλί Σαρότ. Γιά την εικαστική μας ενημέρωση προστρέχαμε σέ μικρά καί μεγάλα λευκώματα ή καί σε αναπαραγωγές έργων μεγάλων ξένων ζωγράφων, πού ήταν ό, τι ακριβότερο γιά τή διακόσμηση τών φοιτητικών δωματίων.