επιστροφή

Πρώτη Διεύθυνση Νίκου Μπακόλα στο Κ.Θ.Β.Ε.

(Οκτώβριος 1980 - Απρίλιος 1983)
 

Μετά τον καλλιτεχνικό οργασμό της περιόδου Ευαγγελάτου, διορίζεται νέο Διοικητικό Συμβούλιο µε πρόεδρο τον Χρήστο Λαµπρινό, αντιπρόεδρο τον Ρήγα Τζελέπογλου, γενικό γραμματέα τον Βασίλη Σκουβάκλη και µέλη τους Αντιγόνη Βαλάκου, Γεράσιμο Δώσσα, Απόστολο Θωμαΐδη, Κλειώ Νάτση, Δηµήτρη Παντερµαλή, Μωρίς Σαλτιέλ, Θάνο Τζενεράλη και Τάσο Ψαρρά. Η Καλλιτεχνική Επιτροπή αποτελείται από τον Γιώργο Κεχαγιόγλου, πρόεδρο, και τους Ρίκα Γαλάνη, Ζωή Καρέλλη, Άλκη Μπαλτά, Θόδωρο Τερζόπουλο, µέλη. Στο Διοικητικό Συμβούλιο και στην Καλλιτεχνική Επιτροπή, εκπροσωπούνται περισσότερες από µία πολιτικές τάσεις. Με απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού, καταργείται η γενική διεύθυνση στα κρατικά θέατρα και δημιουργούνται δύο θέσεις, του καλλιτεχνικού διευθυντή και του διοικητικού διευθυντή.

Ο Νίκος Μπακόλας επιλέγεται στη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του Κ.Θ.Β.Ε., έχοντας αποκτήσει ήδη την εμπειρία ενός κρατικού θεάτρου ως εισηγητής δραματολογίου της προηγούμενης διεύθυνσης. Η εκλογή του διοικητικού διευθυντή τελικά δεν έγινε. Η νέα διεύθυνση προσπαθεί να φέρει το Κ.Θ.Β.Ε. πιο κοντά στον πολύ κόσμο και δεν επιθυμεί να αρκεστεί σε µία συγκεκριμένη ελίτ που θα μπορούσε να παρακολουθεί τις παραστάσεις.

Έτσι, οργανώνονται παραστάσεις σε συνοικίες και προάστια της συμπρωτεύουσας, ενώ από τα θεατρικά κλιμάκια Σερρών και Κομοτηνής, εκτός των άλλων θεατρικών έργων, ανεβαίνει ο "Πλούτος" του Αριστοφάνη σε σκηνοθεσία Κωστή Μιχαηλίδη που παρουσιάζεται σε όλες τις πόλεις της Μακεδονίας. Είναι η πρώτη φορά που αρχαίο θεατρικό έργο παρουσιάζεται σε όλες τις βορειοελλαδικές πόλεις από κρατικό θέατρο.

Με τις εκλογές του Οκτωβρίου 1981, έχουμε διαφορετικό Διοικητικό Συμβούλιο µε πρόεδρο τον Νίκο Χουρμουζιάδη, αντιπρόεδρο τον Δημήτρη Παπαφιλίππου, γενικό γραμματέα τον Δημήτρη Μητσοµπούνη και τους Αγάπιο Βλάχο, Πάνο Θασίτη, Γιάννη Καλαντζόπουλο, Λίνα Λαμπράκη, Ιωάννα Μανωλεδάκη, Φανή Τουπαλγίκη, Τάσο Ψαρρά, µέλη. Επίσης, έχουμε διαφορετική Καλλιτεχνική Επιτροπή µε πρόεδρο τον Νικηφόρο Παπανδρέου και τους Κώστα Αριστόπουλο, Τάσο Ναούµ, Κατερίνα Παπαθεµελή, Ηλία Πλακίδη, Μαρία Φωκά, Αλίκη Χωλς, µέλη. Τα µέλη που εναλλάσσονταν στο Διοικητικό Συμβούλιο και στην Καλλιτεχνική Επιτροπή (Οκτώβριος 1980 - Οκτώβριος 1981), καθόριζαν κάθε φορά την καλλιτεχνική ταυτότητα του Κ.Θ.Β.Ε.

Η Νέα Σκηνή, από το Νοέμβριο του 1981, μεταφέρεται στο θέατρο "Αυλαία". Η Όπερα Θεσσαλονίκης καταργείται. Τον Δεκέμβριο του 1982, το Κ.Θ.Β.Ε. αποκτά μόνιμο μπαλέτο, µε την ενσωμάτωση στο καλλιτεχνικό του δυναμικό της χορευτικής ομάδας "Αέναον Χοροθέατρο" µε καλλιτεχνικό υπεύθυνο τον Ντανιέλ Λομμέλ. Επίσης, η Παιδική Σκηνή συνεχίζει τις παρα­στάσεις της µε μεγάλη προσέλευση κοινού.
 

Στην περίοδο Μπακόλα, όμως, δεν λείπουν οι θεατρικές επιτυχίες σε συνδυασμό µε ορισμένες αξιόλογες ερμηνείες.

Αναφέρουμε:

·       Νίκος Βρεττός, Λίνα Τριανταφύλλου, Ανέζα Παπαδοπούλου (στο έργο 'Ή Όπερα της Πεντάρας" του Μπρεχτ, σε σκηνοθεσία Νίκου Κούνδουρου),

·      Ανδρέας Ζησιµάτος, Κοσμάς Ζαχάρωφ (στο έργο "Άμλετ" του Σαίξπηρ, σε σκηνοθεσία Γιαν Κάπλαν),

·      Δέσπω Διαμαντίδου (στο έργο 'Ή Τρελλή του Σαγιώ" του Ζιρωντού, σε σκηνοθεσία Ανδρέα Βουτσινά),

·      Λίνα Λαµπράκη (στο έργο "Μάνα Κουράγιο" του Μπρεχτ, σε σκηνοθεσία Θόδωρου Τερζόπουλου),

·      Αλέκος Ουδινότης (στο έργο "Δον Κιχώτης" του Θερβάντες, σε σκηνοθεσία Νίκου Παπαδάκη),

·      Αντιγόνη Βαλάκου, Θάνος Τζενεράλης, Βασίλης Γκόπης,

·      Διονύσης Καλός (στο έργο "Αγία Ιωάννα" του Μπέρναρντ Σω, σε σκηνοθεσία Τάκη Μουζενίδη) .

Ειδικά προς τον γράφοντα, ο Νίκος Μπακόλας διατυπώνει τις προσωπικές του σκέψεις για την περίοδο της διεύθυνσής του στο Κρατικό Θέατρο (10 Απριλίου 1987):

"Την καλλιτεχνική διεύθυνση του Κ.Θ.Β.Ε. πριν ανέλαβα τον Οκτώβριο του 1980, διαδεχόμενος τον Σπύρο Ευαγγελάτο, που μαζί του είχα δουλέψει στο θέατρο αυτό κατά το διάστημα 1977-1980 σαν εισηγητής δραματολογίου. Ο τότε υπουργός Πολιτισμού κ. Ανδρέας Ανδριανόπουλος πίστευε ότι έπρεπε να χωρίσει τις διευθύνσεις των τριών κρατικών σκηνών σε καλλιτεχνικές και διοικητικές, πράγμα στο οποίο αντέδρασαν λιγότερο ή περισσότερο τόσο οι καλλιτεχνικοί διευθυντές όσο και οι διοικήσεις των θεάτρων. Τελικά, οι θέσεις των διοικητικών διευθυντών στο Εθνικό Θέατρο και στο Κρατικό Θέατρο έμειναν κενές. Όταν ανέλαβα την καλλιτεχνική διεύθυνση πολύ λίγα πράγματα είχα να κάνω τον πρώτο χειμώνα, τουλάχιστον από καλλιτεχνική άποψη, κι αυτό γιατί ο κ. Ευαγγελάτος είχε κλείσει σχεδόν ολόκληρο το ρεπερτόριο και τους καλλιτεχνικούς συντελεστές για το διάστημα μέχρι τον Απρίλιο του 1981. Έτσι, οι προσπάθειες οι δικές µου, αλλά και του Διοικητικού Συμβουλίου και της Καλλιτεχνικής Επιτροπής, στράφηκαν αφ' ενός στην προετοιμασία του ρεπερτορίου του καλοκαιριού εκείνης της χρονιάς και του χειμώνα που θα ακολουθούσε και αφ' ετέρου - µε δική µου πρόταση - στη διεύρυνση και στην πύκνωση του κοινού που παρακολουθεί Κ.Θ.Β.Ε. Συγκεκριμένα, οι στόχοι που έθεσα και που πραγματοποίησα, µε πι σύμφωνη γνώμη των δύο διοικητικών οργάνων του θεάτρου, ήταν τρεις:
 

1.   Να πλουτισθεί το δραματολόγιο µε έργα πολύ σημαντικά και που είχαν εγκαταλειφθεί τα τελευταία χρόνια από τις κρατικές σκηνές. Αναφέρω ενδεικτικά το ανέβασμα του έργου "Εκάβη" το καλοκαίρι του 1981 και του σαιξπηρικού "Άμλετ" που είχε να παιχθεί στην Ελλάδα από δεκαετίες. Και τα δύο αυτά έργα, είχαν µμεγάλη επιτυχία στο κοινό. Βασική µου σκέψη ήταν, ότι τα κρατικά θέατρα είναι εκείνα που μπορούν και πρέπει να ανεβάζουν τα μεγάλα και "δύσκολα" έργα, αλλιώς αυτο-αποδυναμώνονται και πέφτουν σε μετριότητες και μαρασμό.

2.   Να δίνει το Κ.Θ.Β.Ε. παραστάσεις, µε κατάλληλα έργα, σε συνοικίες, γειτονικούς δήμους και κοινότητες γύρω από τη Θεσσαλονίκη. Έτσι, από τον Ιανουάριο του 1981, άρχισαν να δίνονται παραστάσεις της κωμωδίας του Μολιέρου "Γιώργης Νταντέν" - µε τους ίδιους ηθοποιούς που ερμήνευαν το έργο στην Κεντρική Σκηνή του Κ.Θ.Β.Ε - στις Συκιές, στην Καλαμαριά, στη Σίνδο, στα Kουφάλια και αλλού. Θα μπορούσαν να δοθούν περισσότερες παραστάσεις αν υπήρχαν τότε κατάλληλες αίθουσες στις συνοικίες και στους γειτονικούς δήμους.

3.   Να αυξηθεί η προσέλευση της μαθητικής και της φοιτητικής νεολαίας στις παραστάσεις του Κ.Θ.Β.Ε., τόσο στα έργα της Παιδικής Σκηνής, όσο και σε παραστάσεις άλλων έργων καταλλήλων. Και η υλοποίηση του στόχου αυτού έγινε µε επιτυχία, αφού οι παραστάσεις του έργου "Δον Κιχώτης", που παίξαμε τότε, δίνονταν µε κατάμεστη πάντοτε την αίθουσα, αλλά και τον "Άμλετ" παρακολούθησαν πολλές και μεγάλες ομάδες μαθητών μετά από συστηματική επαφή µε τους γυμνασιάρχες και τους λυκειάρχες.
 

Δυστυχώς, όλα αυτά και άλλα που είχαν προγραμματισθεί για το μέλλον, σταμάτησαν περίπου τον Φεβρουάριο του 1982, όταν, µε την αλλαγή της Κυβέρνησης, ανέλαβε νέο Διοικητικό Συμβούλιο στο Κ.Θ.Β.Ε., το οποίο θέλησε να εφαρμόσει δικές του ιδέες, συνεπικουρούμενο από τη νέα Καλλιτεχνική Επιτροπή που διορίσθηκε. Παρέμεινα διευθυντής επί ένα χρόνο ακόμη, μέχρι την άνοιξη του 1983, αλλά η ευθύνη µου για όσα έγιναν μετά τον Φεβρουάριο του 1982 είναι ελάχιστη, για να µην πω μηδενική, αφού το Διοικητικό Συμβούλιο δεν συμφωνούσε πια μαζί µου, ούτε κι εγώ µε αυτό. Έτσι, μπορώ να πω ότι ουσιαστικά δικό µου έργο στο Κ.Θ.Β.Ε. είναι εκείνο που εκτελέσθηκε από τον Φεβρouάριo του 1981 μέχρι τον Ιανουάριο του 1982, δηλαδή έναν χρόνο µόνο.

Την άνοιξη του 1983 απολύθηκα µε ειδικό νόμο, μαζί µε τους δύο άλλους καλλιτεχνικούς διευθυντές των κρατικών σκηνών, χωρίς καν να µας καταβληθεί αποζημίωση και ενώ δεν είχε λήξει η τριετής µας σύμβαση. Ήταν µία απόλυση που έγινε µε κομματικά κριτήρια και δεν άκουσα κανέναν "δημοκράτη" να διαμαρτυρηθεί γι' αυτήν τη μεταχείριση πνευματικού ανθρώπου.

Πρότασή µου για να διασωθούν τα κρατικά θέατρα:

Κοινή είναι η διαπίστωση πως οι κρατικές σκηνές πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο τα τελευταία χρόνια. Για να βελτιωθεί η λειτουργία των θεάτρων αυτών, που έχουν υποστεί έναν τερατώδη γιγαντισμό καταβροχθίζοντας εκατοντάδες εκατομμυρίων χωρίς να παράγουν και ανάλογο έργο ούτε ποιοτικά ούτε ποσοτικά, πρέπει να αλλάξει η δομή τους και ο τρόπος διοίκησής τους. Με πολλή συντομία, πιστεύω πως πρέπει να γίνουν τα εξής:
 

1.    Να συγκροτηθούν κρατικές σκηνές (περισσότερες απ' όσες υπάρχουν σήμερα, για να µην δημιουργηθεί πρόβλημα ανεργίας ηθοποιών) µε 50-60 καλλιτέχνες, άλλους τόσους τεχνικούς και περίπου 10 διοικητικούς υπαλλήλους η καθεμία. Η πρόσληψη του προσωπικού να γίνει µε αυστηρά αξιολογικά κριτήρια.

2.    Να καταργηθούν τα Διοικητικά Συμβούλια που, ούτως ή άλλως, ή δεν προσφέρουν τίποτα ή (κάποτε) παρακωλύουν τη σωστή λειτουργία και την ανάπτυξη των κρατικών σκηνών, καθώς συγκροτούνται από αναρμόδια, κατά σημαντικό ποσοστό, άτομα.

3.    Το Κρατικό Θέατρο να διοικείται από έναν άξιο διευθυντή, ο οποίος να συνεπικουρείται από πενταμελή Καλλιτεχνική Επιτροπή ειδικών για το θέατρο προσώπων (δηλαδή σκηνοθέτη, ηθοποιό, δραματολόγο, σκηνογράφο κλπ.). Ο διευθυντής θα προεδρεύει στην Επιτροπή αυτή και θα έχει ψήφο, πράγμα που δεν γίνεται τώρα. Πιθανώς, να μπορούσε να υπάρχει µία διοίκηση προσωπικοτήτων που θα ασκούσε γενική εποπτεία στη διοίκηση του θεάτρου, χωρίς όμως να παρεμβαίνει στις λεπτομέρειες της διεύθυνσης.  

4.    Στον διοικητικό τομέα, οι ευθύνες πρέπει να κατανεμηθούν στους προϊστάμενους των υπηρεσιών κάθε θεάτρου.  

5.    Η διεύθυνση του θεάτρου θα υποχρεούται από το Νόμο να δίδει κάθε χρόνο πλήρη έκθεση των οικονομικών της και απολογισμό του καλλιτεχνικού της έργου, µε δημοσιεύσεις στον Τύπο. Σε περίπτωση κακής διαχείρισης ή μετρίου καλλιτεχνικού έργου, το αρμόδιο υπουργείο θα μπορεί να διακόπτει τη σύμβαση του διευθυντή, που κανονικά θα πρέπει να είναι τριετής ή πενταετής.

6.    Να ψηφισθούν νέοι νόμοι και κανονισμοί και να υπογραφούν νέες συμβάσεις µε το καλλιτεχνικό και το υπόλοιπο προσωπικό των κρατικών σκηνών, που θα εξασφαλίζουν εργασιακές σχέσεις τέτοιες, ώστε να είναι σίγουρη η απρόσκοπτη λειτουργία του οργανισμού. Ειδικά για τους ηθοποιούς, θα πρέπει να θεσπισθεί τριετής το πολύ θητεία σε µία κρατική σκηνή, χωρίς να αποκλείεται η επάνοδος του ίδιου ηθοποιού μετά από τριετή απασχόλησή του σε άλλο θεατρικό συγκρότημα, κρατικό ή ιδιωτικό.

Πιστεύω ότι µε τα μέτρα αυτά και φυσικά µε την επιλογή άξιων, εντίμων και φιλόπονων διευθυντών, η λειτουργία των ελληνικών κρατικών θεάτρων θα βελτιωθεί σε μεγάλο βαθμό."

Μετά την αποχώρηση του Νίκου Μπακόλα από το θέατρο, το Κ.Θ.Β.Ε. για ένα χρονικό διάστημα διευθύνεται εναλλάξ από τα µέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και τον Ιανουάριο του 1984 επιλέγεται – 6oς κατά σειράν - γενικός διευθυντής του Κ.Θ.Β.Ε. ο Νίκος Χουρµουζιάδης.  
 

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(Έλεγχος στοιχείων της 1ης περιόδου Μπακόλα από τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Κ.Θ.Β.Ε. της αντίστοιχης διεύθυνσης, Νίκο Μπακόλα.)

ISBN 960-7749-06-5

Επιστροφή στην προηγούμενη σελίδα