επιστροφή

Νίκος Μπακόλας
1927 - 1999
 

           Ο Νίκος Μπακόλας γεννήθηκε στις 26 Ιουλίου 1927 στη Θεσσαλονίκη, όπου πέρασε όλη σχεδόν τη ζωή του (κατοικώντας στην περιοχή των παλαιών «Εξοχών», που αποτελεί και τον κεντρικό χώρο των περισσότερων έργων του). Ήταν το μόνο παιδί του Χριστόφορου Μπακόλα (που καταγόταν από τη Δυτική Μακεδονία ή την Ήπειρο, είχε γεννηθεί κι αυτός στη Θεσσαλονίκη, και εργαζόταν ως υπάλληλος της Ηλεκτρικής Εταιρείας της πόλης) και της Δέσποινας Κασάπη ή Ευαγγέλου (που είχε γεννηθεί στη Μυτιλήνη). Αφού έκανε τη στρατιωτική του θητεία στην αεροπορία (1947-50), τελείωσε τις σπουδές του στο Μαθηματικό Τμήμα της Φυσικομαθηματικής Σχολής Θεσσαλονίκης το 1956. Παράλληλα με τις σπουδές του άρχισε την απασχόλησή του με τη δημοσιογραφία, που αποτέλεσε αργότερα την κύρια επαγγελματική του ασχολία.

            Δημοσίευσε για πρώτη φορά κείμενά του ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα Νέα Αλήθεια το 1951, αλλά η πρώτη επαγγελματική του συνεργασία ήταν το 1952-53 με τη βραχύβια εβδομαδιαία εφημερίδα Ελεύθερος Κήρυξ. Έκτοτε, και κυρίως από το 1956 ως το 1986 που συνταξιοδοτήθηκε, εργάστηκε κατά καιρούς ως συντάκτης (μεταφραστής, συντάκτης ύλης, ή υπεύθυνος φιλολογικών και καλλιτεχνικών σελίδων) σε όλες σχεδόν τις ημερήσιες εφημερίδες της Θεσσαλονίκης ( Μακεδονία 1957-60 και 1982-86, Ελεύθερος Λαός 1960-62, Θεσσαλονίκη 1964-67, Νέα Αλήθεια 1970-71, Ελληνικός Βορράς 1975-82) και ως συνεργάτης (1956-60) και κατόπιν αρχισυντάκτης (1967-69) της εβδομαδιαίας εφημερίδας Δράσις. Εργάστηκε επίσης ως υπάλληλος και κατόπιν προϊστάμενος του Τμήματος Τύπου της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης (1959-67), και με την ιδιότητά του αυτή υπήρξε γραμματέας του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης από το 1960 ως το 1965. Το 1989-90 υπηρέτησε ως Γενικός Διευθυντής της ΕΡΤ3 για πέντε μήνες. 

            Ως πεζογράφος πρωτοεμφανίστηκε το 1952 κερδίζοντας με το πεζογράφημά του «Παραλλαγή στο πένθιμο εμβατήριο» τον β΄ έπαινο του διαγωνισμού νουβέλας του περιοδικού Μορφές.[1] Δημοσίευσε όμως πεζά του για πρώτη φορά το 1955 στο περιοδικό Τα Φοιτητικά Γράμματα – στο οποίο υπήρξε τακτικός συνεργάτης και μέλος της συντακτικής επιτροπής – και στην εφημερίδα Παμφοιτητική. Το 1958 εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο, το Μην κλαις αγαπημένη, το οποίο είχε λάβει έπαινο σε λογοτεχνικό διαγωνισμό του Δήμου Θεσσαλονίκης. Ακολούθησαν: Ο κήπος των πριγκίπων (1966), σταθμός στην εξέλιξή του ως πεζογράφου, και τα: Εμβατήρια (1972), ΄Υπνος θάνατος (1974), Μυθολογία (1977). Με το τελευταίο κέρδισε την καθολική κατάφαση της κριτικής, ενώ τιμήθηκε και με το βραβείο του περιοδικού Τομές. Το 1987 εκδόθηκε το μυθιστόρημά του Η μεγάλη πλατεία που του χάρισε το πρώτο κρατικό βραβείο μυθιστορήματος. Το 1990 εξέδωσε το μυθιστόρημα Καταπάτηση (με το οποίο ολοκλήρωσε την τετραλογία που είχε αρχίσει με τον Κήπο των πριγκίπων) και το 1994 το πεζογράφημα Η κεφαλή. Το 1997 του απονεμήθηκε, για δεύτερη φορά, το πρώτο κρατικό βραβείο μυθιστορήματος για το βιβλίο του Η ατέλειωτη γραφή του αίματος.  Το βιβλίο αυτό υπήρξε εξάλλου η ελληνική υποψηφιότητα για το Ευρωπαϊκό λογοτεχνικό βραβείο της ίδιας χρονιάς. Έλαβε ακόμη, για το τελευταίο μυθιστόρημά του Μπέσα για μπέσα ή ο άλλος Φώτης (1998), το βραβείο Balkanica, η ανακοίνωση του οποίου έγινε λίγες εβδομάδες μετά τον αιφνίδιο θάνατό του στις 13 Νοεμβρίου 1999. Μεταθανάτια εκδόθηκαν δύο συλλογές διηγημάτων του, που είχε ωστόσο ετοιμάσει για έκδοση ο ίδιος, το Χρονιές άγιες και άγριες (1999) και Το ταξίδι που πληγώνει και άλλα διηγήματα (2000).

Ο Νίκος Μπακόλας μετέφρασε επίσης ξένη, κυρίως αμερικάνικη πεζογραφία: Ουίλλιαμ Φώκνερ (Η βουή και το πάθος, 1963 και Ένα ρόδο για την ΄Εμιλυ, 1995), Φ. Σ. Φιτζέραλντ (Ο μέγας Γκάτσμπυ, 1971), Χ. Τζέημς (Το στρίψιμο της βίδας, 1973) κ.ά.

Το θέατρο αποτέλεσε, από διάφορες πλευρές, ένα σχεδόν παράλληλο προς τη δημοσιογραφία και την πεζογραφία ενδιαφέρον του. Από το 1958 έγραφε στις εφημερίδες με τις οποίες συνεργαζόταν, και θεατρική κριτική. Ασχολήθηκε με τους μεταπολεμικούς θεατρικούς μας συγγραφείς και αρθρογράφησε επανειλημμένως για θέματα κυρίως των κρατικών θεατρικών σκηνών. Διετέλεσε επίσης πρόεδρος της καλλιτεχνικής επιτροπής (1974-75), εισηγητής δραματολογίου (1977-80) και καλλιτεχνικός διευθυντής (1980-82 και 1990-93) του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Νεότερος έγραψε και ένα θεατρικό έργο, Ο κόκκινος φάκελος (διασκευή διηγήματός του), που παρέμεινε άπαιχτο. 

 Ανάμεσα στα κατάλοιπά του βρέθηκε η μετάφραση του μυθιστορήματος του Φώκνερ Σαρτόρις, την οποία επεξεργαζόταν έως την τελευταία στιγμή, το μυθιστόρημα Για τον έρωτα και μόνο, κείμενα για τη σχέση του με το θέατρο και διάφορα άλλα. Σε δημοσιεύματά του σε εφημερίδες και περιοδικά χρησιμοποίησε αρκετές φορές το ψευδώνυμο Ν. Χριστοφόρου.

                                                         ---------------------------------------------

Από το βιβλίο Με επίκεντρο τη "Μεγάλη Πλατεία" - Μία θεώρηση του πεζογραφικού έργου του Νίκου Μπακόλα - των Παναγιώτη Σ. Πίστα και Βενετία Αποστολίδου (Εκδόσεις Σοκόλη - ISBN 978-960-6801-27-3), Νοέμβριος 2009

Επιστροφή στην προηγούμενη σελίδα